02. Paneel: De Romeinen in Ceuclum

Het dorp Cuijk heeft een verleden dat teruggaat tot in de Romeinse tijd. In die tijd vormt het een belangrijk knooppunt en heeft er zowel een castellum (fort) als een dorp (vicus) gestaan.

Nadat Julius Caesar Gallia heeft veroverd, zijn de Romeinen enkele decennia later al opgerukt tot voorbij Nijmegen. In deze regio aan de noordgrens van het Romeinse Rijk wordt direct begonnen met de aanleg van heerwegen, die snel transport en troepenverplaatsing mogelijk maken.  Eén van deze heerwegen is de huidige Romeinse weg. Deze loopt op de westoever van de Maas langs de plaats van het hedendaagse Cuijk en kruist hier ook met andere wegen. Dit maakt het gebied dan ook tot een belangrijk verkeersknooppunt. Bovendien is het op deze plek, op de oever aan de buitenbocht van de Maas, mogelijk om de rivier over te steken. Later wordt hier ook een houten brug aangelegd. Door deze strategische ligging groeit Cuijk uit tot een belangrijke nederzetting.

In de eerste helft van de eerste eeuw wordt hier vermoedelijk onder keizer Claudius het castellum Ceuclum gebouwd om de overgang te beschermen. Waarschijnlijk is het tijdens de Bataafse Opstand in 69 na Christus afgebrand, maar erna wordt het in steen herbouwd en gebruikt tot het einde van de eerste eeuw. Nadat de militairen zijn vertrokken, ontwikkelt Ceuclum zich in de tweede eeuw tot een vicus, een belangrijk dorp met een centrumfunctie voor de regio. Hoewel het niet de rang van een stad heeft, kent het wel een vorm van zelfbestuur. De lokale bevolking komt in contact met allerlei handelaren en krijgt toegang tot geïmporteerde goederen als glas en aardewerk. Veel bewoners verdienen de kost met werkzaamheden voor de Romeinen  en de verdere bevolking in de regio. Tijdens opgravingen zijn bijvoorbeeld de resten van werkplaatsen gevonden, maar ook die van een mogelijk badhuis en enkele tempels. Bovendien zijn in de Maas de sporen van de houten brug gevonden die Ceuclum verbond met de overkant.

Naast de resten van de brug zijn er in de Maas ook sporen van bewoningsafval teruggevonden. Overal waar mensen wonen, worden er natuurlijk ook spullen weggegooid.  Meestal vergaat dit snel, maar de bewoners van Ceuclum gooien het in het water, waarna het deels tussen de palen van de steiger bij de kade blijft hangen. Hierdoor is er veel bewaard gebleven: van aardewerkscherven tot kleding en zelfs munten!

Meer weten over de Romeinse geschiedenis van Cuijk? Bekijk archeologische vondsten in Museum Ceuclum of loop de panelenroute van Buitenmuseum Cuijk. Ook kun je het verleden zelf beleven met de gratis te downloaden TimeTravel-app.